Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego – do którego sądu należy się zgłosić?

Aby rozpocząć kościelny proces małżeński (który potocznie, choć niepoprawnie, jest nazywany rozwodem kościelnym), należy skierować sprawę do właściwego trybunału kościelnego tj. sądu w określonej diecezji (w Łodzi, Warszawie, Wrocławiu).

 

Co oznacza termin właściwość sądowa? 

W prawie kanonicznym istnieje tzw. właściwość sądowa, co oznacza, że każdy kto chce otrzymać stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego, powinien wnieść skargę powodową do wskazanego sądu kościelnego. Powód ma prawo zwrócić się do każdego właściwego trybunału, który mu prawnie przysługuje, zwłaszcza, że nie istnieje hierarchia kompetencji sądów.

Jakie trybunały są właściwe do rozpatrzenia sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego?

Według Kan. 1672 właściwym trybunałem do rozpatrzenia sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego może być:

• trybunał miejsca zawarcia małżeństwa,
• trybunał, w lokalizacji gdzie obie lub jedna ze stron ma miejsce zamieszkania,
• trybunał, gdzie małżeństwo będzie najbardziej badane (czyli gdzie znajduje się najwięcej dowodów).

 

Inne zasady związane z miejscem rozpoczęcia procesu o unieważnienie małżeństwa

Istnieje zasada, że właściwym w sądzeniu spraw małżeńskich jest trybunał miejsca celebracji małżeństwa. Wydaje się, że jest to trybunał najbardziej obiektywny, gdyż ma związek z dokonaniem aktu prawnego.

Alternatywnie strona powodowa może wybrać trybunał, biorąc pod uwagę stałe lub czasowe zamieszkanie jednej ze stron.

Powód może również zdecydować się na przeprowadzenie procesu małżeńskiego na terytorium, gdzie znajduje się większość dowodów. Wśród kluczowych dowodów należy wyróżnić świadków obu stron. Strona powodowa ma wolność w doborze materiału dowodowego.

 

opr. na pdst. Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka