Niedojrzałość jako przyczyna stwierdzenia nieważności małżeństwa

Dojrzałość jest wymaganym atrybutem, którym powinny charakteryzować się osoby dorosłe. W myśleniu potocznym za osobę dojrzałą uważa się kogoś, kto ukończył 18 rok życia. Rzeczywistość jednak pokazuje, że opinii takiej nie można uznać za miarodajną. Kanoniści w związku z procesami o nieważność ślubu kościelnego odnoszą się do kryteriów rozpoznania osobowości niedojrzałej, które określa współczesna psychologia.

Przy rozpatrywaniu niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej, ważne jest zagadnienie niedojrzałości emocjonalnej i społecznej.

 Czym jest niedojrzałość emocjonalna?

Niedojrzałość emocjonalna wyraża się cechami takimi jak:

• nieadekwatne i słabo zróżnicowane reakcje emocjonalne,
• egocentryzm,
• brak równowagi emocjonalnej w sytuacjach trudnych.

Czym jest niedojrzałość społeczna?

Niedojrzałość społeczna dotyczy problematyki:

• niskiego poziomu aktywności społecznej,
• małej samodzielności,
• nadmiernych wymagań stawianych otoczeniu,
• nieodpowiedzialności za podejmowane działania,
• wycofywania się w obliczu niepowodzeń.

Działanie osoby niedojrzałej podyktowane jest potrzebą chwili, zachcianką, popędem, własnym interesem. Nic więc dziwnego, że dojrzałość emocjonalna partnera w małżeństwie ma fundamentalne znaczenie dla istnienia prawidłowej wspólnoty małżeńskiej.

Wobec powyższego wypada więc postawić pytanie:
Skąd bierze się owa niedojrzałość, która czyni małżeństwo nieważnym?

 

Przyczyny występowania niedojrzałości emocjonalnej i społecznej

Podstawową przyczyną niedojrzałości emocjonalnej i społecznej są złe wzorce występujące w rodzinie np. alkoholizm ojca, matki, albo obojga rodziców, liczne zdrady, czy innego rodzaju niemoralne prowadzenie się małżonków, które wznacząco wpływa na kształtowanie osobowości dziecka.

Inną przyczyną źle ukształtowanej osobowości może być wychowanie w rodzinie niepełnej lub tzw. wychowanie wadliwe, oznaczające np. uleganie i pobłażanie dziecku, uzależnienie dziecka od rodzica, rozpieszczanie dziecka, ale też również występowanie chorób psychicznych w rodzinie.

Wychowanie w nieprawidłowo funkcjonujących rodzinach często przyczynia się do zahamowania procesu dojrzewania, jest bowiem źródłem toksycznych doświadczeń w dzieciństwie. Ważne potrzeby, niezaspokojone we wcześniejszych okresach życia, mimo upływu lat nadal koncentrują uwagę i energię danej osoby oraz skłaniają dorosłego już człowieka do odtwarzania dziecięcych zachowań i przyswojonych postaw.

Za inne źródła niedojrzałości uznać należy choroby psychiczne samego małżonka np. schizofrenię, epilepsję, nerwicę. Wyodrębnić należy także zaburzenia psychoseksualne np. homoseksualizm, nimfomanię, transseksualizm. Na zaburzenia osobowości wpływ mają również różnego rodzaju uzależnienia: alkoholizm, narkomania, lekomania, hazard, uzależnienie od gier komputerowych i internetu, itp.

 

Najczęstsze zachowania osoby niedojrzałej:

Wymienione wyżej zaburzenia osobowości prowadzą najczęściej do takich zachowań jak:

• zaniedbywanie obowiązków domowych,
• spędzanie zbyt wiele czasu poza domem,
• bezmyślne wydawanie pieniędzy,
• bezczynność,
• niepokojąco lekkomyślne kontakty z osobami płci przeciwnej.

 

Niedojrzałość w procesie unieważnienia małżeństwa

W celu unieważnienia małżeństwa kościelnego należy stwierdzić, że niedojrzałość któregoś z małżonków nie pozwala na stworzenie prawidłowo funkcjonującej wspólnoty małżeńskiej, a w ślad za tym więzi rodzinnych. Niedojrzałość czyni osobę niezdolną do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, gdyż powoduje dezintegrację osobowości i uniemożliwia jednostce odpowiedzialne zarządzanie samą sobą. Fakt ten powoduje, że nie jest ona w stanie zbudować prawidłowych, dojrzałych, a zarazem stabilnych więzi z drugą osobą.